1. Hỏi cung bị can là gì?

Theo Điều 183 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, hỏi cung bị can là hoạt động điều tra do Điều tra viên thực hiện sau khi có quyết định khởi tố bị can, nhằm thu thập lời khai liên quan đến hành vi bị cáo buộc.

Việc hỏi cung có thể diễn ra tại:

• Trụ sở cơ quan điều tra,

• Cơ sở giam giữ,

• Hoặc tại nơi cư trú của bị can (trong trường hợp phù hợp).

Trước mỗi lần hỏi cung, Điều tra viên phải thông báo cho Kiểm sát viên và người bào chữa (nếu có) về thời gian và địa điểm tiến hành để bảo đảm sự giám sát và hỗ trợ pháp lý cho bị can. Ngoài ra, trong lần hỏi cung đầu tiên, Điều tra viên bắt buộc phải giải thích rõ quyền và nghĩa vụ của bị can theo Điều 60 của Bộ luật Tố tụng hình sự.

2. Có được hỏi cung bị can vào ban đêm không?

Pháp luật nghiêm cấm việc hỏi cung vào ban đêm, nhằm bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần cho bị can. Cụ thể, Khoản 3 Điều 183 quy định:

“Không hỏi cung bị can vào ban đêm, trừ trường hợp không thể trì hoãn được nhưng phải ghi rõ lý do vào biên bản.”

Khoảng thời gian được coi là ban đêm kéo dài từ 22 giờ tối đến 6 giờ sáng hôm sau. Chỉ trong những tình huống đặc biệt như cần truy bắt đồng phạm khẩn cấp, ngăn chặn hành vi phạm tội đang diễn ra, hoặc thu giữ vật chứng quan trọng có nguy cơ bị tiêu hủy thì mới được phép hỏi cung trong khung giờ này.

Tuy nhiên, Điều tra viên phải ghi rõ lý do không thể trì hoãn việc hỏi cung trong biên bản và chịu trách nhiệm về quyết định này.

3. Hỏi cung bị can không biết chữ: Cần có người chứng kiến

Trong trường hợp bị can không biết chữ, việc đảm bảo quyền được hiểu và phản hồi với nội dung biên bản là rất quan trọng. Lúc này, cơ quan điều tra phải:

• Đọc rõ nội dung biên bản cho bị can nghe;

• Có người chứng kiến tham dự để bảo đảm tính khách quan và tránh việc bị can bị ép buộc hoặc hiểu sai.

3.1 Ai được làm người chứng kiến?

Theo Điều 67 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, người chứng kiến phải:

• Không có quan hệ thân thích với bị can hoặc người tiến hành tố tụng,

• Trên 18 tuổi,

• Không có trở ngại về tâm thần hoặc thể chất,

• Khách quan và có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.

3.2 Người chứng kiến có những quyền và nghĩa vụ gì?

Quyền:

• Được thông báo, giải thích quyền và nghĩa vụ;

• Được xem biên bản và đưa ra nhận xét;

• Được đảm bảo an toàn nếu bị đe dọa;

• Có quyền khiếu nại nếu phát hiện sai phạm;

• Được thanh toán chi phí khi được triệu tập hợp pháp.

Nghĩa vụ:

• Có mặt theo yêu cầu;

• Chứng kiến đầy đủ quá trình hỏi cung;

• Ký xác nhận vào biên bản;

• Trình bày trung thực các sự việc đã chứng kiến.

4. Trình tự thực hiện hỏi cung bị can

Việc hỏi cung được thực hiện theo trình tự pháp luật quy định nhằm đảm bảo tính hợp pháp và quyền lợi bị can. Quy trình cơ bản như sau:

• Trước khi hỏi cung:

  • Công bố quyết định khởi tố bị can,

  • Giải thích quyền và nghĩa vụ của bị can và người bào chữa (nếu có),

  • Thông báo trước cho Kiểm sát viên, luật sư về thời gian và địa điểm.

• Trong quá trình hỏi cung:

  • Điều tra viên đưa ra câu hỏi làm rõ hành vi, động cơ, hoàn cảnh phạm tội,

  • Ghi nhận trung thực câu trả lời của bị can,

  • Không được sửa chữa, bóp méo lời khai,

  • Nếu có người bào chữa tham gia, biên bản phải thể hiện đầy đủ nội dung trao đổi.

• Kết thúc hỏi cung:

  • Biên bản được đọc lại cho bị can hoặc bị can tự đọc,

  • Bị can ký xác nhận vào từng trang (hoặc điểm chỉ nếu không biết chữ),

  • Trong trường hợp ghi âm hoặc ghi hình, phải phát lại để các bên xác nhận tính xác thực.

Ngoài ra, theo khoản 6 Điều 183, các buổi hỏi cung tại trụ sở cơ quan điều tra hoặc cơ sở giam giữ bắt buộc phải ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh. Những địa điểm khác chỉ ghi âm/ghi hình nếu bị can hoặc cơ quan tiến hành tố tụng yêu cầu.

5. Trách nhiệm nếu vi phạm khi hỏi cung bị can

Nếu Điều tra viên, Kiểm sát viên hoặc cán bộ điều tra có hành vi như bức cung, dùng nhục hình hoặc cố ý vi phạm trình tự hỏi cung, họ sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Đội ngũ Luật sư của chúng tôi sẵn sàng cho những tư vấn chuyên sâu hơn cũng như giải đáp những thắc mắc liên quan đến các lĩnh vực dân sự, hình sự, hành chính, thừa kế, hôn nhân gia đình, đất đai, xây dựng, lao động, kinh doanh, thương mại, hợp đồng, sở hữu trí tuệ, các vụ việc có yếu tố nước ngoài…. theo địa chỉ và thông tin liên lạc dưới đây:

PHÒNG PHÁP LÝ – VĂN PHÒNG LUẬT SƯ ĐỨC TRỌNG

Trụ sở chính	Tầng 3, Tòa nhà Thương mại TTC Plaza Đức Trọng, 713 Quốc lộ 20, Đức Trọng, Lâm Đồng.
Văn phòng tại TP. HCM	520/75 Quốc lộ 13, phường Hiệp Bình, TP. Hồ Chí Minh.
Hotline	0961 523 300
Website	luatductrong.com
Email	ls.quynhmi@gmail.com