1. Vụ án Thái Khắc Thành 6 năm tù vì buôn bán gà lôi trắng

Tháng 4/2025, lực lượng chức năng kiểm tra tại đường DH07 (Hưng Yên) phát hiện xe ô tô BKS 37K-258.41 chở 10 con gà lôi trắng – loài thuộc Nhóm IB động vật nguy cấp, quý, hiếm theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP. Tài xế khai vận chuyển theo yêu cầu của Thái Khắc Thành.

Qua điều tra, Thành bị khởi tố về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo điểm b khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự. Ngày 8/8/2025, Tòa sơ thẩm tuyên phạt Thành 6 năm tù, phạt bổ sung 30 triệu đồng vì nuôi, bán 13 con gà lôi thu 6 triệu đồng.

Tuy nhiên, Viện KSND tỉnh Hưng Yên nhận định bản án áp dụng chưa phù hợp với sự thay đổi pháp luật nên kháng nghị toàn bộ bản án sơ thẩm, đề nghị điều tra lại. Cùng ngày, TAND tỉnh Hưng Yên cho Thành tại ngoại, cấm đi khỏi nơi cư trú chờ xét xử phúc thẩm.

Vụ án là lời cảnh tỉnh về việc săn bắt, buôn bán, tiêu thụ động vật hoang dã trái phép, dù số lượng nhỏ vẫn có thể bị xử lý hình sự nghiêm khắc.

2. Làm Sao Để Biết Một Loài Là Nguy Cấp, Quý, Hiếm?

Để xác định một loài có thuộc danh mục nguy cấp, quý, hiếm hay không, chúng ta cần căn cứ vào các văn bản pháp luật cụ thể của nhà nước. Việc xác định này không dựa trên cảm tính hay mức độ phổ biến trong tự nhiên mà dựa trên các tiêu chí khoa học và pháp lý rõ ràng.

Các văn bản chính để tra cứu bao gồm:

• Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.

Về cơ bản, các loài được chia thành hai nhóm chính:

• Nhóm I: Gồm những loài đang bị đe dọa tuyệt chủng nghiêm trọng, có giá trị đặc biệt về khoa học, môi trường hoặc kinh tế. Các hành vi săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán, tàng trữ các loài thuộc nhóm này đều bị nghiêm cấm, trừ trường hợp đặc biệt vì mục đích bảo tồn, nghiên cứu khoa học được Thủ tướng Chính phủ cho phép.
  • Nhóm IA: Động vật rừng
  • Nhóm IB: Thực vật rừng
• Nhóm II: Gồm những loài có nguy cơ bị đe dọa tuyệt chủng nếu không được quản lý chặt chẽ, hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại.
  • Nhóm IIA: Động vật rừng
  • Nhóm IIB: Thực vật rừng

3. Truy Cứu Trách Nhiệm Hình Sự

Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025) quy định về “Tội vi phạm quy định về quản lý, bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” với các khung hình phạt rất nghiêm khắc:

Khoản 1: Phạt tiền từ 1.000.000.000 đến 4.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm: Áp dụng cho các hành vi săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ (Nhóm IB) hoặc Phụ lục I CITES.

• Phạt tù từ 05 năm đến 10 năm: Khi phạm tội có tổ chức, lợi dụng chức vụ, quyền hạn, buôn bán, vận chuyển qua biên giới.
• Phạt tù từ 10 năm đến 15 năm: Áp dụng cho các trường hợp đặc biệt nghiêm trọng như buôn bán số lượng rất lớn.

Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đến 400.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ , cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 đến 05 năm.

4. Biện Pháp Bảo Tồn

• Hoàn thiện hệ thống pháp luật: Tiếp tục rà soát, sửa đổi và bổ sung các quy định pháp luật cho phù hợp với tình hình thực tế, tăng cường tính răn đe.
• Nâng cao năng lực thực thi pháp luật: Tăng cường tuần tra, kiểm soát tại các khu vực trọng điểm, điều tra và xử lý nghiêm các vụ vi phạm. Ứng dụng công nghệ hiện đại trong giám sát và quản lý.
• Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục: Nâng cao nhận thức cho cộng đồng về tầm quan trọng của đa dạng sinh học và các quy định pháp luật. Xây dựng ý thức “nói không với các sản phẩm từ động vật hoang dã”.
• Bảo tồn tại chỗ và chuyển chỗ: Bảo vệ và phục hồi môi trường sống tự nhiên của các loài (bảo tồn tại chỗ). Xây dựng các trung tâm cứu hộ, khu bảo tồn, vườn thú để nhân giống, tái thả các loài về tự nhiên (bảo tồn chuyển chỗ).
• Hợp tác quốc tế: Tăng cường hợp tác với các quốc gia và tổ chức quốc tế trong việc ngăn chặn nạn buôn bán động vật hoang dã xuyên biên giới.
• Phát triển sinh kế bền vững cho người dân: Hỗ trợ người dân sống gần rừng chuyển đổi sinh kế, giảm sự phụ thuộc vào việc khai thác tài nguyên rừng, khuyến khích họ tham gia vào công tác bảo vệ rừng.

Đội ngũ Luật sư của chúng tôi sẵn sàng cho những tư vấn chuyên sâu hơn cũng như giải đáp những thắc mắc liên quan đến các lĩnh vực dân sự, hình sự, hành chính, thừa kế, hôn nhân gia đình, đất đai, xây dựng, lao động, kinh doanh, thương mại, hợp đồng, sở hữu trí tuệ, các vụ việc có yếu tố nước ngoài…. theo địa chỉ và thông tin liên lạc dưới đây:

PHÒNG PHÁP LÝ – VĂN PHÒNG LUẬT SƯ ĐỨC TRỌNG

Trụ sở chính	Tầng 3, Tòa nhà Thương mại TTC Plaza Đức Trọng, 713 Quốc lộ 20, Đức Trọng, Lâm Đồng.
Văn phòng tại TP. HCM	520/75 Quốc lộ 13, phường Hiệp Bình, TP. Hồ Chí Minh.
Hotline	0961 523 300
Website	luatductrong.com
Email	ls.quynhmi@gmail.com