I. Mở đầu

Trong đời sống, không phải ai cũng kịp lập di chúc bằng văn bản. Khi đối diện với cái chết cận kề hoặc trong các tình huống khẩn cấp, người để lại tài sản có thể lập di chúc miệng để định đoạt phần di sản của mình. Tuy nhiên, di chúc miệng chỉ được pháp luật công nhận nếu thỏa mãn đầy đủ các điều kiện chặt chẽ về hoàn cảnh, người làm chứng, thời hạn lập thành văn bản, v.v…

Để tránh rơi vào tình huống di chúc bị vô hiệu, gây thiệt hại cho người được hưởng di sản, cá nhân và gia đình cần nắm rõ điều kiện và thời hiệu pháp lý của di chúc miệng.

II. Thế nào là di chúc miệng?

Di chúc miệng là hình thức thể hiện ý chí cuối cùng của người để lại di sản bằng lời nói, thay vì lập thành văn bản, trong trường hợp người đó tính mạng bị đe dọa do bệnh nặng hoặc sự kiện bất khả kháng mà không thể lập di chúc bằng văn bản.

Cơ sở pháp lý tại khoản 5 – Điều 630 của Bộ Luật dân sự 2015:

“Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ”

Ví dụ: Người bị tai nạn giao thông nguy kịch, không còn đủ thời gian viết di chúc.

III. Điều kiện để di chúc miệng có hiệu lực

Di chúc miệng phải được ít nhất hai người làm chứng nghe và ghi lại đầy đủ

• Người làm chứng phải có đủ năng lực hành vi dân sự, trung thực, không có quyền lợi liên quan đến di chúc;

• Nội dung di chúc phải được người làm chứng ghi chép lại rõ ràng, đầy đủ.

• Trong thời hạn 05 ngày làm việc, di chúc miệng phải được các người làm chứng cùng ký tên hoặc điểm chỉ vào văn bản ghi chép, sau đó lập thành văn bản.

IV. Khuyến nghị của Luật sư về di chúc miệng

Là những người trực tiếp xử lý các tranh chấp thừa kế, chúng tôi – luật sư thuộc Văn phòng Luật sư Đức Trọng – xin đưa ra một số khuyến nghị thực tiễn nhằm giúp người dân tránh rủi ro pháp lý khi sử dụng di chúc miệng:

• Di chúc miệng chỉ nên dùng khi người lập di chúc không còn khả năng lập văn bản và tình trạng tính mạng bị đe dọa nghiêm trọng (bệnh nặng, tai nạn,…);

• Sau khi người để lại di sản nói di chúc miệng, người làm chứng phải lập văn bản xác nhận nội dung di chúc trong thời hạn không quá 05 ngày làm việc;

• Không nên để người thừa kế theo di chúc hoặc người có mâu thuẫn với các thừa kế khác làm chứng;

• Nếu gia đình phát sinh tình huống lập di chúc miệng, nên liên hệ ngay với luật sư để được tư vấn lập văn bản hợp lệ và giữ bằng chứng (ghi âm, quay video, ghi chép, nhân chứng,…);

• Luật sư có thể hỗ trợ tư vấn khẩn cấp, tham gia làm chứng, hoặc soạn văn bản xác nhận di chúc để đảm bảo đúng quy định.

Đội ngũ Luật sư của chúng tôi sẵn sàng cho những tư vấn chuyên sâu hơn cũng như giải đáp những thắc mắc liên quan đến các lĩnh vực dân sự, hình sự, hành chính, thừa kế, hôn nhân gia đình, đất đai, xây dựng, lao động, kinh doanh, thương mại, hợp đồng, sở hữu trí tuệ, các vụ việc có yếu tố nước ngoài…. theo địa chỉ và thông tin liên lạc dưới đây:

PHÒNG PHÁP LÝ – VĂN PHÒNG LUẬT SƯ ĐỨC TRỌNG