1. Khái quát về tội giết người và mục đích chiếm đoạt bộ phận cơ thể

1.1. Cơ sở pháp lý và phạm vi điều chỉnh

Tội giết người được quy định tại Điều 123 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017). Đây là một trong những tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, xâm phạm trực tiếp đến quyền sống – quyền cơ bản nhất của con người được ghi nhận tại Hiến pháp 2013 và các điều ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam là thành viên.

Phạm vi điều chỉnh của Điều 123 BLHS bao trùm mọi hành vi cố ý tước đoạt tính mạng người khác, với nhiều tình tiết định khung tăng nặng nhằm phản ánh đầy đủ tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi. Trong đó, một tình tiết đặc biệt nghiêm trọng là giết người để lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân (Điểm h Khoản 1 Điều 123 BLHS).

1.2. Khách thể và chủ thể của tội phạm

• Khách thể: Quyền được sống, quyền bất khả xâm phạm về tính mạng của con người. Ngoài ra, hành vi giết người để lấy bộ phận cơ thể còn xâm phạm nghiêm trọng đến đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục và trật tự an toàn xã hội.

• Chủ thể: Người từ 14 tuổi trở lên có năng lực trách nhiệm hình sự. Với hành vi đặc biệt nghiêm trọng này, thường chủ thể là người trưởng thành, có sự tính toán, chuẩn bị từ trước.

2. Tội giết người để lấy bộ phận cơ thể

Được quy định tại Điểm h Khoản 1 Điều 123 BLHS

2.1. Mặt khách quan và hành vi tước đoạt tính mạng

• Hành vi khách quan là tước đoạt tính mạng của người khác bằng bất kỳ thủ đoạn nào.

• Điểm đặc trưng của hành vi này là mục đích sau cùng: chiếm đoạt bộ phận cơ thể của nạn nhân (gan, thận, tim, giác mạc…).

• Hành vi không chỉ nhằm giết người, mà còn nhằm phục vụ cho việc buôn bán, cấy ghép hoặc trục lợi khác từ bộ phận cơ thể của nạn nhân.

2.2. Mặt chủ quan

• Lỗi của người phạm tội là lỗi cố ý trực tiếp: nhận thức rõ hành vi của mình sẽ tước đoạt tính mạng nạn nhân, đồng thời mong muốn hậu quả đó xảy ra để đạt được mục đích chiếm đoạt bộ phận cơ thể.

• Động cơ thường gắn liền với lợi ích vật chất, nhưng cũng có trường hợp xuất phát từ mục đích cá nhân (như cứu chữa cho người thân, nhưng trái pháp luật).

2.3. Khung hình phạt áp dụng

Theo Khoản 1 Điều 123 BLHS, người phạm tội giết người để lấy bộ phận cơ thể nạn nhân thuộc trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, bị phạt:

• Tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

• Ngoài ra, còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung như cấm hành nghề, cấm cư trú, quản chế hoặc tịch thu tài sản (Khoản 5 Điều 123 BLHS).

3. Các tình tiết tăng nặng đặc biệt khác

Ngoài tình tiết “để lấy bộ phận cơ thể”, tội giết người có thể kèm theo nhiều yếu tố làm tăng nặng trách nhiệm hình sự như:

• Thực hiện tội phạm có tổ chức;

• Giết nhiều người;

• Có tính chất côn đồ;

• Vì động cơ đê hèn;

• Giết phụ nữ có thai, trẻ em, người đang thi hành công vụ;

• Thực hiện một cách man rợ.

Nếu đồng thời có nhiều tình tiết tăng nặng, mức hình phạt thường ở khung cao nhất, thể hiện sự nghiêm khắc của pháp luật nhằm răn đe và phòng ngừa.

4. Mối liên hệ với tội phạm xuyên quốc gia và vấn đề “rửa tạng”

Thực tiễn cho thấy, hành vi giết người để lấy bộ phận cơ thể có mối liên hệ chặt chẽ với tội phạm xuyên quốc gia. Hoạt động buôn bán, vận chuyển, cấy ghép trái phép nội tạng thường được thực hiện bởi các đường dây có tổ chức, liên quan đến nhiều quốc gia.

Khái niệm “rửa tạng” (tương tự như “rửa tiền”) được dùng để chỉ việc hợp thức hóa nguồn gốc của bộ phận cơ thể có được từ hành vi phạm pháp. Đây là vấn đề nhức nhối toàn cầu, gây ra nhiều hệ lụy về nhân quyền, y tế và an ninh quốc gia.

Việt Nam đã ký kết, tham gia nhiều điều ước quốc tế về chống buôn bán người, chống mua bán bộ phận cơ thể, qua đó khẳng định quyết tâm đấu tranh với loại tội phạm đặc biệt nguy hiểm này.

Kết luận

Tội giết người để lấy bộ phận cơ thể là một trong những tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, không chỉ xâm phạm quyền sống thiêng liêng của con người mà còn đe dọa trực tiếp đến an ninh xã hội và trật tự pháp luật. Việc nhận diện rõ các yếu tố cấu thành tội phạm, khung hình phạt và mối liên hệ với tội phạm xuyên quốc gia là cơ sở quan trọng để tăng cường phòng ngừa, phát hiện và xử lý nghiêm minh theo quy định pháp luật.

Đội ngũ Luật sư của chúng tôi sẵn sàng cho những tư vấn chuyên sâu hơn cũng như giải đáp những thắc mắc liên quan đến các lĩnh vực dân sự, hình sự, hành chính, thừa kế, hôn nhân gia đình, đất đai, xây dựng, lao động, kinh doanh, thương mại, hợp đồng, sở hữu trí tuệ, các vụ việc có yếu tố nước ngoài…. theo địa chỉ và thông tin liên lạc dưới đây:

PHÒNG PHÁP LÝ – VĂN PHÒNG LUẬT SƯ ĐỨC TRỌNG

Trụ sở chính	Tầng 3, Tòa nhà Thương mại TTC Plaza Đức Trọng, 713 Quốc lộ 20, Đức Trọng, Lâm Đồng.
Văn phòng tại TP. HCM	520/75 Quốc lộ 13, phường Hiệp Bình, TP. Hồ Chí Minh.
Hotline	0961 523 300
Website	luatductrong.com
Email	ls.quynhmi@gmail.com